Καρκίνος πνεύμονα

Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι ο δεύτερος συχνότερος καρκίνος παγκοσμίως ( μετά τον καρκίνο του μαστού) αλλά ταυτόχρονα είναι η πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι θάνατοι που προέρχονται από καρκίνο του πνεύμονα ξεπερνούν τους θανάτους από καρκίνο του παχέος εντέρου, του τραχήλου της μήτρας και του μαστού μαζί.

Το σημαντικότερο όμως είναι ότι ο καρκίνος του πνεύμονα μπορεί σε ένα σημαντικό βαθμό να προληφθεί με την διακοπή του καπνίσματος και την αποφυγή του παθητικού καπνίσματος. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα άτομα που παρουσιάζουν καρκίνο στον πνεύμονα είναι στην συντριπτική τους πλειοψηφία καπνιστές (σχεδόν 90%).

Ο καρκίνος του πνεύμονα κατηγοριοποιείται με βάση τον ιστολογικό τύπο σε μικροκυτταρικό και μη μικροκυτταρικό.

Ο μικροκυτταρικός τύπος είναι λιγότερο συχνός (15% των ασθενών), σχετίζεται έντονα με το κάπνισμα και είναι πιο επιθετικός.

Ο μη μικροκυτταρικός καρκίνος πνεύμονα αφορά το 80% των περιπτώσεων και περιλαμβάνει το αδενοκαρκίνωμα, τον καρκίνο από πλακώδες επιθήλιο, το μεγαλοκυτταρικό καρκίνο και άλλους σπανιότερους τύπους.

Συμπτώματα

Η θέση που αναπτύσσεται ο καρκίνος του πνεύμονα επηρεάζει το πόσο γρήγορα θα δώσει συμπτώματα και ποια θα είναι αυτά. Για παράδειγμα αν αναπτυχθεί στους βρόγχους ή στην τραχεία θα δώσει πιο νωρίς συμπτώματα τα οποία μπορεί να περιλαμβάνουν βήχα, αιμόπτυση, δύσπνοια, συριγμό, βράχνιασμα, αλλαγές στα χαρακτηριστικά του χρόνιου βήχα και συχνές λοιμώξεις του αναπνευστικού. Αν αναπτυχθεί στην περιφέρεια του πνεύμονα, δηλαδή μακριά από τους κύριους αεραγωγούς μπορεί να καθυστερήσει να δώσει συμπτώματα και τα συχνότερα είναι απώλεια βάρους, ανορεξία και καχεξία ή και πόνο στα πλευρά αν αναπτυχθεί πλευριτική συλλογή. Εάν υπάρχουν μεταστάσεις μπορεί να υπάρχουν συμπτώματα και από το όργανο που υπάρχουν μεταστάσεις όπως ο εγκέφαλος ή τα οστά.

Διάγνωση

Η διάγνωση γίνεται αρχικά με απεικόνιση δηλαδή ακτινογραφία θώρακα και αξονική τομογραφία και ανάλογα με τα αποτελέσματα μπορεί να ζητηθεί μαγνητική εγκεφάλου και PET τομογραφία για να εντοπιστούν τυχόν μεταστάσεις. Η λήψη βιοψίας είτε με βρογχοσκόπηση είτε με βιοψία υπό αξονικό τομογράφο θα καθορίσουν την τελική διάγνωση, τον ιστολογικό τύπο και το είδος της θεραπείας. Επίσης η λήψη βιοψίας είναι απαραίτητη ώστε να καθοριστεί εάν ο ασθενής είναι υποψήφιος για ανοσοθεραπεία ή στοχευμένη θεραπεία.

Θεραπεία

Η κατάλληλη θεραπεία εξατομικεύεται και σε αυτό παίζει μεγάλο ρόλο η σταδιοποίηση του καρκίνου (δηλαδή πόσο προχωρημένος είναι), η ηλικία του ασθενούς, άλλα προβλήματα υγείας που ενδεχομένως να υπάρχουν καθώς επίσης και το είδος του καρκίνου του πνεύμονα. Σε κάθε περίπτωση η αντιμετώπιση γίνεται από ένα οργανωμένο ογκολογικό συμβούλιο.

Η θεραπεία στα αρχικά στάδια της νόσου όταν δεν υπάρχουν μεταστάσεις σε άλλα όργανα ή λεμφαδένες γίνεται με χειρουργική αφαίρεση του λοβού του πνεύμονα ή και ολόκληρου του πνεύμονα. Διαφορετικά η αντιμετώπιση περιλαμβάνει χημειοθεραπεία ή και ακτινοθεραπεία. Τα τελευταία χρόνια η ανοσοθεραπεία σε επιλεγμένους ασθενείς έχει προσφέρει σημαντικά οφέλη καθώς δεν έχει τις παρενέργειες της χημειοθεραπείας και χρησιμοποιεί το αμυντικό σύστημα του ασθενούς για να επιτεθεί στον όγκο. Για ασθενείς με συγκεκριμένες μεταλλάξεις υπάρχουν πλέον και οι στοχεύουσες θεραπείες: ειδικά φάρμακα που χορηγούνται από το στόμα και εμποδίζουν την παραγωγή πρωτεϊνών που ευθύνονται για την καρκινογένεση. Αυτά τα φάρμακα δεν έχουν τις συνήθεις παρενέργειες της χημειοθεραπείας και έχουν βοηθήσει θεαματικά την επιβίωση και την ποιότητα ζωής αυτών των ασθενών.

Προσυμπτωματικός έλεγχος

H επιβίωση των ασθενών στο αρχικό στάδιο της νόσου, όπου και αντιμετωπίζεται χειρουργικά είναι άριστη. Όμως μόνο το 16% των ασθενών ανιχνεύονται στο αρχικό αυτό στάδιο. Τα τελευταία χρόνια γίνεται προσπάθεια να καθιερωθεί προσυμπτωματικός έλεγχος για τον καρκίνο πνεύμονα στους καπνιστές, δηλαδή να γίνεται αξονική τομογραφία θώρακα πριν ξεκινήσουν τα συμπτώματα και η νόσος είναι πλέον προχωρημένη. Οι μελέτες δείχνουν ότι η ακτινογραφία θώρακα δεν βοηθάει στην έγκαιρη ανίχνευση της νόσου. Όμως η αξονική τομογραφία χαμηλής δόσης ακτινοβολίας (low dose CT) στον θώρακα μπορεί να ανιχνεύσει την νόσο σε αρχικό στάδιο ώστε να μπορεί να αντιμετωπιστεί οριστικά.

Οι ασθενείς υψηλού κινδύνου για καρκίνο του πνεύμονα είναι αυτοί που έχουν:

-Ηλικία 50-80 ετών

και ταυτόχρονα

-Ιστορικό καπνίσματος 1πακέτο/ημέρα για 20 χρόνια ή 2 πακέτα/ημέρα για 10 χρόνια

-Είναι καπνιστές ή έχουν διακόψει τα τελευταία 15 χρόνια

Σε κάθε περίπτωση η έγκαιρη ευαισθητοποίηση για έλεγχο στους καπνιστές, θα πρέπει να συνδυάζεται και με προσπάθεια διακοπής καπνίσματος καθώς έτσι θα βελτιωθεί το γενικότερο επίπεδο υγείας τους αλλά και η συνολική επιβίωση των ασθενών που τελικά διαγνωστούν με καρκίνο του πνεύμονα.